‘’Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ’’ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ...

Σήμερα στο άκουσμα της λεξης <<Γενοκτονία >> , η σκέψη μας πηγαίνει αυτόματα σε δύο τραγικά γεγονότα του 20ου αιώνα ., τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 από τους Νετούρκους και τη Γενοκτονία των Εβραίων και των σλαβικών λαών το 1940 - 1944 από του Γερμανούς . Ωστόσο , στον ίδιο αιώνα διαπράχθηκαν εγκλήματα γενοκτονίας και σε άλλους λαούς , ένας εκ των οποίων είναι ο Ελληνισμός του Πόντου .

Ο Ποντιακός Ελληνισμός ατύχησε να δοκιμάσει όλες τις κατηγορίες που αναφέρονται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ως πράξεις γενοκτονίας . Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου όμως σε αντίθεση με εκείνη των Αρμενίων , επισκιάστηκε από το δράμα άλλων παρόμοιων ενεργειών καθώς συνέπεσε χρονικά με αυτά και αποσιωπήθηκε λόγω κυβερνητικών και διπλωματικών επιταγών . 

Το γενοκτονικό σχέδιο των Νεοτούρκων υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις . Στην πρώτη απέβλεπε στον αφανισμό όλων των χριστιανικών εθνοτήτων , ενώ στη δεύτερη στην τουρκοποίηση των μουσουλμάνων εθνοτήτων - ένα σχέδιο που δεν ολοκληρώθηκε στη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου και δεν εγκαταλείφθηκε από του Κεμαλικούς.

<<Οι Νεότουρκοι >> έγραψε ο Φελιξ Σάρτιο << αποκάλυψαν το μεγαλεπήβολο σχέδιο τους με την εξόντωση δηλαδή όλων των ιθαγενών της Μικράς Ασίας . Ποτέ , σε καμία περίοδο της ιστορίας , κανένα πιο '' σκοτεινό'' σχέδιο δεν είχε στοιχειώσει τη φαντασία του ανθρώπου . 

Η ερυθρά σφαγή ολοκληρώθηκε από ένα σύστημα που λέγεται λευκή σφαγή . Πρόκειται για την αργή εξόντωση από την κακομεταχείριση , τις εκτοπίσεις , το κρύο , την παρατεταμένη στέρηση νερού και τροφής και την χρήση των εξοντωτικών αμελέ ταμπουρού >>

Κατά τον καθηγητή Π. Ενεπεκίδη , η φύση και η μέθοδος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς , ένώ έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη Γενοκτονία των Εβραίων , έχει δύο βασικές διαφορές : << Είναι μια γενοκτονία πολύ αλά τούρκα . Αυτού του είδους η Γενοκτονια αναφέρεται σε μια βουβή , πονηρή , ανατολική γενοκτονία που δεν έχει θεωρητικά background , αλλά μάλλον πρακτικά , πλιατσικολογικά . 

Οι καλούμενες εκτοπίσεις , εξορίες των κατοίκων ολόκληρων χωριών , οι εξοντωτικές εκείνες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικόπεδων και των γερόντων - οι άνδρες βρίσκονταν ήδη στα τάγματα εργασίας - δεν οδηγούν φυσικά σε κανένα Ausschwitz , μετατράπηκε η ζωή τους σε ένα Ausschwitz καθώς οι άνθρωποι '' περπατούσαν για να πεθάνουν '' . Οι οδοιπορίες αυτές δεν οδηγούσαν σε έναν προορισμό , δεν περίμεναν να φτάσουν κάπου , αλλά περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες . Το ταξίδι προς τον θάνατο ήταν ο θάνατος και όχι το τέρμα του ταξιδιού >> .

Ο δρόμος προς <<την Ελευθερία >>

Η παρουσία του Ελληνισμού στον Πόντο και την Μικρά Ασία ήταν μακραίωνη . Όσα γεγονότα προηγήθηκαν ιστορίκά - ακόμα και η άλωση της Κωνσταντινούπολης - δεν αλλοίωσαν το ελληνικό φρόνιμα και την πολιτισμική τους ταυτότητα , παρ όλο που ήταν αποκομμένοι από τον κύριο εθνικό κορμό της Ελλάδας. Αν και στην αρχή αποτελούσαν πληθυσμιακή μειονότητα , κατάφεραν και κυριάρχισαν στην οικονομική ζωή της περιοχής ασχολούμενοι με την γεωργία , την κτηνοτροφία και το εμπόριο .

 Η οικονομική τους ανάπτυξη έφερε ως απόροοια την πνευματική και δημογραφική ανάπτυξη του Ποντιακού Ελληνισμού , καθώς υπολογίζεται πως από τις 265.000 ψυχές που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή του 1865 εως τις αρχές του 20 αιώνα σχεδόν τριπλασιάστηκαν , φτάνοντας τις 700.000 ψυχές. Υπήρξε και εκπαιδευτική ανάπτυξη , όπως αναφέρθηκε , καθώς δημιουργήθηκαν πολλά σχολεία , εκκλησίες και τυπογραφία , ανάμεσα σ όλα αυτά ξεχωρίζει για το εκπαιδευτικό του έργο το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας . 

Αυτή η περίοδος ακμής έδωσε ώθηση σε συζητήσεις και όνειρα για την πλήρη << ελευθερία>> με τη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας .

Από την άλλη πλευρά , οι Οθωμανοί δεν έμειναν αμέτοχοι. Ξεκίνησε και από τη δική τους πλευρά ένα είδος εθνικιστικής έξαρσης , κάτι που χε συμπαρασύρει ολόκλητη τη Βαλκανική Χερσόνησο , από τον 19ο και έπειτα. Καθώς λοιπόν οι Οθωμανοί αντιλήφθηκαν την εσωτερική σήψη που δάμαζε την αυτοκρατορία τους τα τελευταία χρόνια, ξεκίνησαν να αλλάζουν φιλοσοφία από τις αρχές του 20ου αιώνα . 

 Το 1908 αποτελέι τομή για την ιστορία τους , καθώς εκδηλώθηκε και επικράτησε το κίνημα των Νεοτούρκουν , αφήνοντας στο περιθώριο τον Σουλτάνο . Όσες προσπάθειες και αν έγιναν τόσο από τους Έλληνες της ομογένειας όπως Κ. Κωνσταντινίδη , Β. Ιωαννίδη , Ι. Πασσαλίδη , Φ. Κτενίδη και κυρίως των δύο εκκλησιαστικών προσωπικοτήτων , Χρύσανθο και Γερμανό Καραβαγγέλη , που ανέπτυξαν και διπλωματική δραστηριότητα , πήγαν χαμένες και οι ελπίδες διαψεύστηκαν .

Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό τους πρόσωπο εφαρμόζοντας το σχέδιο διωγμού όλου του χριστιανικού στοιχείου της ευρύτερης περιοχής και εκτουρκισμού αυτής , επωφελούμενοι από την εμπλοκή των Ευρωπαικών κρατών στον Α ' παγκόσμιο πόλεμο και την συνακόλουθη αδιαφορία του Ελληνικού κράτους , καθώς ασχουλούνταν με το Κρητικό ζήτημα .

Οι Τούρκοι με το πρόσχημα της ασφάλειας του κράτους εκτόπισαν μεγάλο μέρος του Ποντιακού Ελληνισμού από τα παράλια της περιοχής προς την ενδοχώρα της Μικρας Ασίας μέσω των ''ταγμάτων εργασίας '' , όπου αναγκάζονταν να υπηρετούν άντρες που δεν κατατάσσονται στον στρατό , τουλάχιστον για αρχή . Οι περισσότεροι πέθαιναν από κακουχίες , πείνα και αρρώστιες .

Η παράδοση της Τραπεζούντας στον οθωμανικό στρατό και η μεγάλη νίκη της Συνθήκης του Μπρέστ - Λιτόφσκ αναπτέρωσαν το ηθικό των Νεοτούρκων και κυρίως των τοπαρχών του Πόντου , οι οποίοι χωρίς φόβο πλεόν για τα αντίποινα των Ρώσων , επιδίδονταν στο πρόσκαιρα κερδοφόρο γι αυτούς , μα καταστροφικό μελλοντικά για την αυτοκρατορία , έργο τους . Οι εμπειρίες των προηγούμενων ετών αποδείχθηκαν πολύ πρακτικές και ωφέλιμες . Οι τεράστιες παρουσίες των Ελλήνων και των Αρμενίων περνούσαν στα χέρια των αδίστακτων ομάδων .

Ο μητροπολίτης Χρύσανθος στην αναλυτική έκθεση της 12 Οκτωβρίου 1918 προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη επισύναψε και πολυσέλιδο κατάλογο των κακουργημάτων και των λεηλασιών που διαπράχθηκαν στην εκκλησιαστική του περιφέρεια εως τις 7 Οκτωβρίου 1918.

Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την ''εφήμερη'' υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο Ελληνοαρμενικό κράτος . Το συγκεκριμένο σχέδιο ματαιώθηκε από τους Τούρκους οι οποίοι προχώρησαν στις τελικές τους βιαιότητες . 

Συγκεκριμένα , στις 19 Μαίου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και αγριότερη φάση της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού υπο την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του. Αποτελεσμα ... 353.000 ψυχές έχασαν τη ζωή , άλλοι τραυματίστηκαν ψυχικά και σωματικά. Είναι αυτοί που υποχρεούνται σήμερα δικαίωση !!!

***ΤΡΕΙΣ ΛΕΞΕΙΣ περιγραφουν τη σημερινή ημέρα : ΜΝΗΜΗ , ΧΡΕΟΣ , ΔΙΚΑΙΩΣΗ !!!

Παπαδόπουλος Θεόφιλος

Φιλόλογος - Ιστορικός 

18/5/2022